link naar de RSS Feed van de laatste nieuwsberichten meld deze pagina op Twitter meld deze pagina op Facebook

Emeritus paus Benedictus overleden

gepubliceerd: zaterdag, 31 december 2022
foto: Mazur
Paus Benedictus XVI tijdens zijn bezoek aan het Verenigd Koninkrijk in 2010
Paus Benedictus XVI tijdens zijn bezoek aan het Verenigd Koninkrijk in 2010

Op zater­dag 31 de­cem­ber 2022 is in de ochtend emeritus paus Bene­dic­tus XVI overle­den. Dat heeft het Vati­caan bekend gemaakt. “Paus Bene­dic­tus XVI was een trouwe en moe­dige behoe­der van het ‘depositum fidei’, de door God aan de Kerk toe­ver­trouwde geloofs­schat. Een echte man Gods en een paus naar Jezus’ hart is van ons heen­ge­gaan”, aldus kar­di­naal Eijk in een eerste reactie op het over­lij­den.

Het pon­ti­fi­caat van paus Bene­dic­tus XVI duurde een korte tijd: van 2005 tot 2013. Hij was al 78 jaar toen hij deze nieuwe verant­woor­de­lijk­heid aanvaardde. Daarvoor was hij zo’n 25 jaar in Rome werk­zaam als prefect van de Con­gre­ga­tie van de Ge­loofs­leer. Eerder was hij als theoloog we­reld­wijd bekend als adviseur tij­dens het Tweede Vati­caans Concilie (1962-1965).

Kar­di­naal Joseph Ratzin­ger, later paus Bene­dic­tus, heeft als toen­ma­lig adviseur en kenner van Vaticanum II bena­drukt dat dit Concilie geen breuk heeft veroor­zaakt maar de con­ti­nuï­teit van het geloof in onze Kerk heeft besten­digd (‘her­me­neu­tiek van de con­ti­nuï­teit’) ten dienste van haar zen­ding in de wereld van vandaag, in het licht van de traditie. In deze over­tui­ging initieerde paus Bene­dic­tus rond de vijf­tigste ver­jaar­dag van de ope­ning van Vaticanum II het Jaar van het Geloof in de we­reld­wijde Kerk.

Geloof

Mgr. Van den Hende, voor­zit­ter van de Neder­landse Bis­schop­pen­con­fe­ren­tie: “Het ging paus Bene­dic­tus steeds om het geloof dat de liefde van Christus in ons ver­sterkt. Geloof, zo stelde hij, vindt haar vol­tooi­ing in de liefde, zoals het sacra­ment van de doop voorafgaat aan de eucha­ris­tie en daarop gericht is (Bood­schap veer­tig­da­gen­tijd 2013). Gesterkt door ons geloof en de vie­ring van de sacra­menten, mogen wij vanuit de ont­moe­ting met Christus die liefde ver­sprei­den.”

Paus Bene­dic­tus schreef in 2009 in zijn en­cy­cliek Caritas in Veritate (Liefde in Waar­heid) dat juist de liefde de rode draad is in de sociale leer van de Kerk. Geloof en liefde horen bij elkaar. Uit­ein­de­lijk was het paus Fran­cis­cus die in 2013 aan het begin van zijn pon­ti­fi­caat de en­cy­cliek Lumen Fidei (Licht van het Geloof) publi­ceerde. Deze tekst was in aanzet nog door paus Bene­dic­tus ge­schre­ven.

Mgr. Van den Hende: “Toen ik in 2006 door paus Bene­dic­tus tot bis­schop was benoemd mocht ik hem in 2007 kort ont­moe­ten. In een uit­wis­se­ling van amper drie minuten getuigde hij opnieuw van zijn geloof dat wij als Kerk steeds de liefde van Christus nodig hebben. Hij zei: ‘die Kirche lebt weil Gott die Kirche liebt’ (de Kerk leeft omdat God de Kerk liefheeft).”

Bidden voor zijn zielenrust

“Van harte nodig ik allen uit om voor de zielenrust van paus Bene­dic­tus te bid­den. Tevens spreek ik de hoop uit dat wij in en vanuit onze Kerk als leer­lin­gen van Christus, naar het voor­beeld van paus Bene­dic­tus XVI, ook nu in ons dage­lijks leven steeds opnieuw het geloof en de liefde die wij van Christus ont­van­gen hebben daad­wer­ke­lijk bij elkaar hou­den als bron en opdracht”, aldus mgr. Van den Hende.

Reactie Mgr. De Korte

Paus Benedictus XVI

Een eminent geleerde en getuige van Christus

Bij het over­lij­den van emeritus paus Bene­dic­tus XVI (1927 - 2022)

Broe­ders en zusters,

Al lange tijd was dui­de­lijk dat de ge­zond­heid van onze emeritus paus uitermate kwets­baar was. Vandaag, op de laatste dag van het jaar, is hij gestorven. Het is veel te vroeg om te kunnen oor­de­len over de bete­ke­nis van deze theoloog en paus voor het leven van de Kerk. Graag deel ik met u mijn gedachten over de gestorven emeritus paus. Alles voorlopig en frag­menta­risch.

Joseph Ratzin­ger was een intel­li­gent mens en had een rijke ker­ke­lijke loop­baan. Hij werd pries­ter, docent, professor, bis­schop en mede­wer­ker van de curie in Rome. Als prefect van de Con­gre­ga­tie voor de Ge­loofs­leer was hij een van de meest naaste adviseurs van paus Johannes Paulus II. In 2005 mocht hij deze paus opvolgen. Dat was zeker geen ge­mak­ke­lijke opdracht, juist ook omdat de overle­den paus in katho­lie­ke kring groot aanzien genoot.

Erudiet geleerde

Joseph Ratzin­ger was een bekwame theoloog. Tijdens het Tweede Vati­caanse Concilie (1962- 1965) was hij een be­lang­rijk adviseur van de bis­schop­pen. Hij steunde de vernieu­wingen van het Concilie. Maar de snelle ont­ker­ke­lij­king in het westen sinds de zesti­ger jaren maakte hem verontrust. Hij werd theo­lo­gisch voorzich­tig; anderen zullen zeggen behou­dend. Maar hij bleef de vernieu­wingen van het concilie onder­steunen.

Als paus heeft hij het belang van de chris­te­lijke wor­tels van de westerse cultuur bena­drukt. In de lijn van het concilie bleef hij zich inzetten voor de oecumene en de interreli­gi­euze dialoog. Ik noem de ont­moe­ting met reli­gi­euze lei­ders uit de gehele wereld in Assisi. Overigens een project dat zijn voor­gan­ger was be­gon­nen. Bekend is ook zijn dialoog met de ongelo­vi­ge filo­soof en socioloog Jürgen Habermas. Hij riep katho­lie­ken op de dialoog met de hui­dige cultuur niet te mij­den.

Met de en­cy­cliek Caritas in Veritate (2009) actualiseerde hij het katho­lie­ke denken over de recht­vaar­dige samen­le­ving. Als theoloog, kar­di­naal en paus heeft hij tal­loze studies ge­schre­ven. Veel aan­dacht kregen de boeken over de persoon van Christus. Juist ook in de pro­tes­tantse wereld hebben deze boeken veel po­si­tie­ve reacties opge­roe­pen. Voor paus Bene­dic­tus stond de vraag centraal hoe de Kerk op een aan­spre­kende wijze over Gods open­ba­ring in Christus kan spreken in een tijd van ont­ker­ke­lij­king en seculari­sa­tie.

Li­tur­gie als feest van de ver­zoe­ning

Paus Bene­dic­tus heeft veel nage­dacht en ge­schre­ven over de li­tur­gie. Zijn bena­dering is principieel heils­his­to­ri­sch en dus nauw verweven met het geloof en de li­tur­gie van Israël als het volk van Gods eerste liefde. De ere­dienst van de Tempel in Jeru­za­lem is in het vernieuwde verbond naar Christus over­ge­gaan. Hij heeft met zijn le­vens­of­fer op het kruis ver­zoe­ning ge­rea­li­seerd. Met de opstan­ding van de ge­krui­sig­de Christus wordt de nieuwe tempel opgericht. Door het doopsel wor­den de gelo­vi­gen in de Kerk als het lichaam van Christus ingelijfd. Iedere Eucha­ris­tie wordt het liefdesoffer van de Heer te­gen­woor­dig gesteld. Iedere Eucha­ris­tie vormt daar­mee het feest van de ver­zoe­ning waarin Christus de gelo­vi­gen laat delen. Daar gaat het om als wij spreken over de actieve deelname van de gelo­vi­gen aan de li­tur­gie. Paus Bene­dic­tus maakte zich zorgen dat deze noties bij een deel van het kerk­volk verloren waren gegaan.

Per­soon­lijke her­in­ne­ringen

Paus Bene­dic­tus benoemde mij in 2008 tot bis­schop van Gro­nin­gen-Leeu­war­den. Ik heb hem enkele keren mogen ont­moe­ten. Tijdens een bede­vaart met jon­ge­ren uit het bisdom van het Noor­den was hij zicht­baar blij met deze jonge mensen als de toe­komst van de Kerk. Ik mocht hem in Rome -toen hij nog kar­di­naal was- ook eens spreken. Hij kwam over als een vrien­de­lijk mens die zacht sprak. Hij liep in een een­vou­dige pries­tertoog en viel op door zijn grote geleerd­heid. Inge­wik­kelde theo­lo­gische kwesties kon hij hel­der ver­woor­den.

Seksueel mis­bruik en aftre­den

Over zijn opstelling rond het seksueel mis­bruik binnen onze Kerk wor­den er nog steeds vragen gesteld. Het belang van de goede naam van de Kerk was lange tijd be­lang­rijker dan de soli­da­ri­teit met de slacht­of­fers. Dat gold helaas voor de meeste bis­schop­pen, ook in Neder­land. Het lijkt dat ook paus Bene­dic­tus te laat de knop heeft omgezet en te laat koos om recht te doen aan de slacht­of­fers. In 2013 was dui­de­lijk dat zijn ge­zond­heid kwets­baar was gewor­den. Volkomen on­ver­wacht trad hij terug uit zijn ambt. Hij maakte dat bekend tij­dens een toe­spraak in het Latijn. De schandalen rond de Vatileaks kunnen daarbij een rol hebben gespeeld. Maar andere waarnemers wijzen op de Wereld­jon­ge­ren­da­gen die in de zomer van 2013 in Brazilië wer­den gehou­den. De paus zag dat zijn ge­zond­heid deze vermoeiende reis niet meer toeliet.

Wij gedenken paus Bene­dic­tus in dank­baar­heid. Deze op­vol­ger van Petrus wilde die­naar zijn van de dienaren Gods en een getuige van Gods onvoor­waar­de­lijke liefde in Jezus Christus. Wij bid­den dat hij nu is thuisge­ko­men bij zijn Heer de hij altijd heeft willen dienen.

+ Mgr. dr. Gerard de Korte
bis­schop van ’s-Hertogen­bosch






Parochie
Heilige Franciscus 
Kerkstraat 4
5721 GV Asten
(0493) 69 13 15
secretariaat@rkfranciscus.nl
Google Maps
Like ons op FacebookVolg ons op X/TwitterVolg ons op Youtube Deze website is ontworpen en wordt onderhouden door iMoose