Hoogaltaar in Asten

Nadat we vorige week zater­dag al mel­ding maakten van het demon­te­ren van het hoogaltaar in Boxtel en de nieuwe bestem­ming, plaatsen we nu het offi­cië­le bericht over het nieuwe hoogaltaar in de H. Maria Pre­sen­ta­tie­kerk te Asten. De media was ons helaas voor.

In 1962 besloot deken H. van Pelt om onze paro­chie­kerk te moderniseren. Opsmuk en versie­rin­gen waren in die tijd overbo­dig, vond men. De deken liet de prach­tige, door E. Percy gedecoreerde muren onder een verflaag ver­dwij­nen. De calvarie­groep werd van de triomfboog naar bene­den gehaald en de preek­stoel verhuisde naar voren. Een nieuw witmarmeren altaar met een gewicht van vier ton ver­ving in het teken van de vernieu­wing het oude hoogaltaar. Ook de andere vier altaren wer­den afgebroken en verwij­derd.

In Boxtel staat de Heilig Hart­kerk. Deze kerk, gebouwd door Caspar Franssen dezelfde architect als de kerk van Asten bezit een uniek Hoogaltaar. Deze kerk is in 2015 aan de ere­dienst ont­trok­ken. Het kerk­ge­bouw is per 1 juli 2017 verkocht en het bisdom zocht met spoed een passende herbestem­ming voor de altaren.

Het bisdom had de wens om het hoogaltaar een nieuwe, waar­dige plek te geven in onze kerk. Het hoogaltaar lijkt bijna sprekend op het altaar wat vele jaren in onze kerk heeft gestaan.

Op woens­dag 19 juli 2017 is het hoogaltaar in Boxtel gedemon­teerd en over­ge­bracht naar Asten. Daar krijgt het altaar in de ko­men­de periode zijn nieuwe plek op het vier ton wegende marmeren altaar.

Het hoogaltaar zal dienst doen als sacra­mentsaltaar; de plek waar de Heilige Communie bewaard zal wor­den (dat was voor­heen het Maria-altaar). De gods­lamp die daar zal komen te hangen; zal dit sym­bo­li­seren.

Overigens zal aan dit altaar niet de H. Mis wor­den gevierd; dit blijft gewoon gebeuren aan het houten altaar in het mid­den van de kerk; waar we sinds jaar en dag aan vieren!

Uw bijdrage wordt gevraagd

Het ver­plaatsen en opbouwen van het hoogaltaar kost na­tuur­lijk altijd geld. Als u een finan­ciële bijdrage wilt geven zijn we daar heel blij mee!

NL44 RABO 0163 6400 09 t.n.v. Fran­cis­cus­paro­chie Asten o.v.v. hoogaltaar.

Beschrij­ving

Het Sacra­mentsaltaar (Hoogaltaar) uit de aan de ere­dienst ont­trok­ken H. Hart­kerk te Boxtel is voor­waar niet van de geringste beeld­hou­wer: Hendrik van der Geld (* 1838 Elshout, † 1914 ’s-Hertogen­bosch). Hendrik was ten dienste van de neogo­tische kerkinterieurs. Vermake­lijk is dat de kleine Hendrik al op jeug­dige leef­tijd aan het houtsnij­den was, en uit­ein­delijk ‘ontdekt’ is door de huisarts van het gezin Van der Geld.

Hendrik vervaar­digde vele ker­ke­lijke interieurs in het bisdom ’s-Hertogen­bosch en het aangrenzende Rijnland.

Het Hoogaltaar voor de Boxtelse H. Hart­kerk (1899, architect C. Franssen, * 1860, † 1932) vervaar­digde Van der Geld rond 1900 uit eikenhout en steen met als voor­stel­lingen rond de H. Hart­de­vo­tie en de eucha­ris­tie.

Het altaar is gesne­den in de rijke traditie van de gotiek (in navol­ging van de Franse gotiek (P.J.H. Cuypers) en kent een tra­di­tio­nele opbouw. De stenen mensa (het eigen­lijke offeraltaar) blijft helaas van­wege een veror­dening van de Rijks­dienst voor het Cultureel Erfgoed) in Boxtel.

Achter de mensa begint de altaarop­bouw. Centraal staat het ta­ber­na­kel met als deurreliëf een scene uit het evan­ge­lie van de Emmaüs­gan­gers (Lucas, 24: 11-35), ‘Blijf bij ons Heer, want het wordt al avond’).

Boven het ta­ber­na­kel treffen de expositietroon aan die eer­tijds gebruikt werd om het Aller­hei­ligste in de monstrans of aanbid­dingsciborie uit te stellen. De expositietroon is draai­baar: aan de ene zijde een kuns­tig gesne­den calvarie­groep, Johannes en Maria flankeren de ge­krui­sig­de Christus. Voornoemde beel­den­groep is gepolychromeerd (veel­kleu­rig). Daarboven verheft zich met een driezij­dig van een zes­hoek verguld baldakijn met wim­bergen (drie­hoekige gevelele­menten), vierpassen, spitsbogen, kruis­bloemen, pinakels en hogels (orna­ment in de vorm van een bloem, knop, omgekruld blad of kruis­bloem), bekroond met een kruis.

Bij het 180 gra­den draaien van de expositietroon wordt een gelijksoor­tig verguld baldakijn aan­ge­trof­fen waar de monstrans onder gezet kan wor­den. Zijden gordijntjes, naar links en rechts op­ge­haald be­na­druk­ken de sacrali­teit van de uit­stel­ling.

Links en rechts van het ta­ber­na­kel bevin­den zich de zoge­naamde kaarsen­banken. Hierop is ruimte voor twee keer drie kandelaren.

Achter de kaarsen­banken, aan weerszijde van het ta­ber­na­kel zien we tweemaal twee spitsbogen met daarin in reliëf gesne­den figuren. Zij stellen de vier westerse kerk­va­ders voor: Ambrosius, Au­gus­ti­nus, Hieronymus en Gregorius. Het geheel is rijke­lijk gesne­den en vervat in hogels, pinakers en steunberen.

Boven de kerk­va­ders bevin­den zich links en rechts retabels met beeldhouw­werk van twee Bijbelse taferelen: links het ‘Laatste Avondmaal en rechts de ‘Bruiloft van Kanaän’. De zwikken (hoek­stukken tussen een cirkel en haar recht­hoekige omlijs­ting) in de retabels zijn rijk figura­tief gesne­den.

Boven de beel­den­groepen in de retabels zien we ajour­werk: open­ge­werkt, voor­zien van een net­werk van (decoratieve) ope­ningen en spleten, met lichtdoorla­ting, als een baldakijnreeks. De boven­kant van de retabelbakken is gesierd met open­ge­werkt ajour­werk.

Rechts van de ‘Bruiloft van Kanaän’ zien we in een toren met baldakijn in ajour­werk een beeltenis van moe­der Anna met Maria. Zij leert Maria de Heilige Schrift lezen, hét voor­beeld van een goede moe­der…

Boven beide uiterste beel­den baldakijnen met wim­bergen, pinakels, hogels, et cetera.

Links zien we paus Gregorius de Grote met driestaf en tiara.

Boven de expositietroon rijst de mid­dentoren van het altaar hoog de lucht in. Het oog wordt er middels een spitsboog met wim­berg naar toe getrokken. In de toren, die van de achterzijde geschraagd wordt door steunberen en luchtbogen staat de beeltenis van het Heilig Hart. Het ajour baldakijn daarboven heeft spitsbogen, pinakels, hogels, afzaten en kruis­bloemen. Vanaf de wim­berg ver­jongt de toren en wordt het baldakijn, dat aan de voorzijde drie zij­den heeft, gedragen door slanke zuilen.

(Uitleg hoogaltaar: pastoor R. Aarden, Grave)