Zo als een mantel om mij heen geslagen

Er zijn veel mensen, vaak in het verborgene, die zorg geven aan degene met wie ze een per­soon­lijke band hebben. Zorg aan een chro­nische zieke, ge­han­di­capte of hulp­be­hoe­vende partner, ouder, kind of ander familielid, vriend of kennis. Uit eigen erva­ring weten u en ik hoe de zorg voor anderen een dage­lijkse, weke­lijkse of maan­de­lijkse taak wordt, die je naast je normale werk vervult.

Een opdracht die met liefde­volle inzet vervuld wordt tot in lengte van jaren. In het ver­pleeg­huis waar ik werk, zie ik fami­lie­le­den, mensen op leef­tijd, dage­lijks op bezoek komen. Het valt hen vaak zwaar, maar toch proberen ze hun geliefde trouw te blijven. Ook thuis geven mannen en vrouwen zorg aan hen die zon­der hun steun niet thuis zou­den kunnen blijven. Ze cijferen zich­zelf weg. Jaar in, jaar uit.

Deze zorg, man­tel­zorg genoemd, heeft een bij­zon­dere relatie met St. Maarten. Op 11 no­vem­ber wordt St. Maarten gevierd, een feest van licht, maar ook van elkaar zien en delen. St. Maarten (Martinus) werd geboren in het jaar 316 na Christus, en stierf op 11 no­vem­ber 397 als Bis­schop van Tours. (Fr.) Over hem bestaat een beroemde legende:

Martinus moest eens een zware tocht onder­ne­men met het leger. Zo kwam hij, pas 18 jaar oud, met zijn legeron­der­deel aan bij de stad Amiens. Het was koud, bijna donker, de poorten zou­den weldra gaan sluiten en het leger moest zich haasten om op tijd binnen de muren van de stad te zijn. Maar Martinus zag buiten de poort een arme bede­laar. Martinus had hem niets te geven, geen brood of aalmoes. Hij aarzelde echter niet, sneed zijn man­tel in twee en gaf een helft aan de bede­laar. ’s Nachts verscheen in een droom Christus aan zijn bed met om zijn sch­ou­ders de halve man­tel van de bede­laar. Christus sprak tot de engelen: “Zie hier Martinus, nog niet eens gedoopt, heeft mij gekleed.” Hierop besluit Martinus zich te laten dopen, het leger te verlaten en zijn ver­dere leven aan het geloof te wij­den.

Als man­tel­zor­ger deel je de zorg met degene die de zorg nodig heeft. St. Maarten gaf niet zijn hele man­tel weg, maar een halve. Hij deelde zijn man­tel, hij hield ook nog wat voor zich­zelf. Als bede­laar krijg je een halve man­tel, die van buitenaf naar je toe kan komen. De andere helft zal je zelf door eigen, inner­lijke ac­ti­vi­teit moeten laten ontstaan. Een ander kan jou niet geheel omhullen, je zal er zelf ook aan moeten bijdragen. Het is goed te delen, maar niet zo, dat je zelf bevriest. Roof­bouw op jezelf plegen door je helemaal weg te schenken maakt je uit­ein­delijk tot een bede­laar. De omhulling die wij iemand schenken moet niet verstikkend zijn: je moet een ander in zijn waarde laten en hem/haar inner­lijke kracht geven om door te gaan.

Op 10 no­vem­ber is de natio­nale dag van de man­tel­zor­gers. De man­tel die zij delen is een teken van Gods Liefde naar onze naaste en ons­zelf. Huub Oosterhuis ver­woordt het zo in ‘Vrien­de­lijk licht’: